BMGK bugün Srebrenitsa soykırımı tasarısını oylayacak

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

İngiltere’nin, Bosna’daki savaş sırasında Sırplar tarafından Srebrenitsa’da katledilen Boşnakların anılması amacıyla hazırladığı BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı bugün BM Güvenlik Konseyi’nde oylamaya sunulacak.

Tasarıda “Srebrenitsa’da işlenen soykırım ve bu savaşta işlenen kanıtlanmış tüm savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar en sert biçimde kınanır” ifadesi yer alıyor. Kabul edilmesi durumunda BMGKkararıyla da Srebrenitsa’da soykırım işlendiği kabul edilmiş olacak.

Uluslararası Adalet Divanı ve Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, daha önce Srebrenitsa’da işlenen suçları soykırım olarak nitelendirmişti.

İngiltere’nin tasarısında, Bosna Hersek’te uzlaşı için Srebrenitsa’da yaşananların soykırım olarak kabul edilmesinin gerektiği vurgulanarak, suçun mahkemeler tarafından nitelendirilen tanımı olan “soykırım” terimini kullanmanın reddinin uzlaşıyı engelleyeceğine işaret ediliyor.

Srebrenitsa’da soykırımın engellemesi konusunda başta BM olmak üzere uluslararası toplumun başarısızlığına değinilen tasarıda, bu tür olayların gelecekte yaşanmaması için önleyici tedbirler alınması gereğine vurgu yapılıyor.

Rusya’nın tavrı belirleyici olacak

İngiltere’nin hazırladığı karar tasarısına Rusya’nın soğuk baktığı ve soykırım teriminin kullanılmasına itiraz ettiği belirtiliyor. Tasarının ilk halinin dağıtılmasının ardından Rusya da Srebrenitsa’dan bahsetmeyen ve daha genel anlatım içeren bir karar tasarısı hazırlayarak üyelere vermişti.

Rusya’nın tasarısının oylamaya sunulması beklenmezken, İngiltere’nin tasarısını Rusya’nın veto edebileceği belirtiliyor. Sırbistan ve Bosnalı Sırplar hem BM Güvenlik Konseyi üyelerine hem de BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun’a gönderdikleri mektuplarda, tasarıya karşı görüş bildirmişler ve kabul edilmesi halinde uzlaşıya zarar vereceğini kaydetmişlerdi.

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç de BM Güvenlik Konseyi dönem Başkanı Yeni Zelanda’nın BM Daimi Temsilcisi Gerard van Bohemen’e gönderdiği mesajda, tasarının Bosna Hersek’in istikrarına zarar verebileceği iddialarını reddederek, “Hakikat ve adalet, barışın ve istikrarın düşmanı değildir. Aksine onlar, barışın ve istikrarın sağlayıcılarıdır” ifadesini kullanmıştı.

BM Güvenlik Konseyi toplantısında ayrıca, BM Genel Sekreter Yardımcısı Jan Eliasson ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Ra’ad el-Hüseyin de konuşma yapacak.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, geçen hafta yaptığı konuşmada, masum sivilleri korumak için kurulan BM’nin Srebrenitsa’da sorumluluğunu yerine getiremediğini belirtmiş, “BM Genel Sekreterliği, BM Güvenlik Konseyi ve üye ülkeler bu utancı paylaşıyor” demişti.

Srebrenitsa’da ne olmuştu?

Bosna’daki savaş sırasında, BM’nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995’te Ratko Miladiç’e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplara teslim edildi.

Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklardan 8 bin 372’si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cenazeleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.

Soykırımda katledilenlerin bir kısmının cesedine hala ulaşılamadı.

AA/Mustafa Keleş