Bosna Hersek’te Osmanlı Döneminden Kalan “Devasa Mezar Taşları”

Bosna Hersek’in batısındaki Glamoç ve Livno kasabalarındaki Osmanlı dönemine ait devasa mezar taşları, görenleri hayrete düşürüyor Glamoç kasabası yakınlarında, 1798 yılında dikilen Ömer Başiç’e ait mezar taşının yüksekliği ve mezar taşının üst kısmındaki sarığın çevresi 4.7 metre Livno’da 1872 yılında.

Bosna Hersek’in batısındaki Glamoç ve Livno kasabalarındaki, Osmanlı dönemine ait devasa mezar taşları görenleri hayrete düşürüyor.

“Bosna Hersek’in en büyük mezar taşı” olarak bilinen Glamoç kasabasındaki Ömer Başiç’e ait mezar taşı 1798 yılında dikildi. Başiç’e ait bu devasa mezar taşının yüksekliği de mezar taşının üst kısmındaki sarığın çevresi de 4.7 metre.

Mezar taşını ilginç kılan bir başka nokta ise bölgede yaşanan onca savaşa ve çatışmaya rağmen hala ayakta durması. Büyük bir yıkımın yaşandığı Birinci Dünya Savaşı ve İkinci Dünya Savaşı’na, ardından Müslümanlar’a ait çok sayıda tarihi eserin yok edildiği komünist Yugoslavya dönemine ve son olarak Bosna’da yaşanan savaşa tanıklık eden mezar taşı, yaşananlara inat bugün hala ayakta.

Ömer Başiç’e ait bu mezar taşı, Bosna Hersekli ünlü tarihçi Aliya Nametak’ın kaleme aldığı “Bosna Hersek’teki Türk Dönemine Ait İslami Kültür Anıtları” eserinde de yer alıyor. Nametak’ın kitabında da Başiç’e ait mezar taşına dair, “Bosna Hersek’teki en büyük mezar taşı Glamoç ile Livno arasındaki yolda, Başiç Köprüsü’nün hemen yanı başındaki Ömer Başiç’in mezarında bulunmaktadır. 1798 yılına ait bu mezar taşının yüksekliği de mezar taşının üst kısmındaki sarığın çevresi 4.7 metredir” ifadelerine rastlanıyor. 

Bu arada, Ömer Başiç’in mezarının yakınlarında bulunan “mayınlı arazi” uyarı levhaları, mezarı ziyaret eden ya da hatıra fotoğrafı çektirmek isteyenlerin mezara yaklaşmasını engelliyor. Köy sakinleri, Bosna’daki son savaşta mezarın etrafına Sırp ya da Hırvat askerlerince mayın döşenmiş olabileceğinden, ziyaretçilere mezara fazla yaklaşmamaları uyarısında bulunuyor.

Livno’daki 3 metrelik mezar taşları

Glamoç’a sadece yarım saat mesafede olan Livno’da da Osmanlı dönemine ait mezar taşlarının büyüklüğü dikkati çekiyor.

İbrahim Buşatliya ve eşine ait mezar taşları, 3 metre yüksekliğinde. Civarda yaşayan vatandaşlardan alınan bilgiye göre, İbrahim Buşatliya daha yaşarken eşi ve kendine ait mezarları ve mezar taşlarını inşa ettirmiş.

Öte yandan, İbrahim Buşatliya’nın mezar taşında ayrıca Osmanlıca şiirde yer alıyor. 1872 tarihli mezar taşının bulunduğu küçük kabristanda, İbrahim Buşatliya ve eşinin yanı sıra oğlu Ahmed ve hizmetkarlarının da mezarı bulunuyor. 

ALMİR TERZİÇ – AA