Hüseyin Kaptan Gradaşçeviç

Hüseyin Kaptan Gradaşçeviç – Bosna Ejderi 31 Auğustos 1802 yılında Gradaçaç’ta doğudu.  17 Auğustos 1834 yılında zehirlenerek İstanbul’da öldü. Gradaşçeviç soyadı Gradaçaç Oğluları anlamına geliyor. Genç olan Hüseyin durust ve hoşgörülü bir kişiliğe sahipti. Bosna Hersek’in tarihinde en önemli şahıslardan biridir.

Bosna Ejderi: Husein-kapetan Gradaščević Osmanlı İmparatorluğu’nun gerileme döneminde tüm uluslar bağımsızlık peşinde koşarken ve de tek tek Osmanlı idaresinden ayrılırken Husein Kapetan (imzasını Hüsein Paşa olarak atıyordu) Boşnaklar’da ilk ulus bilincini oluşturmaya çalışan liderdi. Gerçi tarih onu Osmanlı’daki yeniliklere karşı ayaklandığını yazar ama Avrupalı tarihçiler onun bağımsızlık için savaştığını belirtir.

Ona göre Osmanlı parçalanmak üzereydi ve paylaşılacak topraklarda yer alabilmek için bir ulus kimliğine ihtiyaç vardı. Osmanlı çekildiğinde o topraklarda hak idda edecek olan Sırplar, Arnavutlar, Avusturyalılar arasında sadece Müslüman kimlikle hak iddia etmek imkansız olacaktı.

O yüzden Boşnak kimliğinin savunucusu olarak otonomi istedi. Tabii ki kabul edilmedi ve Osmanlı ordusuyla Kosova’da karşılaştı ve geri çekilmeye zorladı. 1831 yılında bir sene kadar Bosna’da otonom bir bölge oluşturdu. Fakat mücadelesinde çoğu Boşnak kapetan ve beylerinden destek göremedi.

Osmanlı İmparatorluğu’nun tekrar Bosna’ya yürümesi sonucu gerekli destek gelmeyince çekilmek zorunda kalarak Slovenya’ya sığındı. Osmanlı, Boşnakların ayaklanmasına neden olmamak için Gradaščević’i affederek İstanbul’a gelmesini sağlar. Padişahın gözünün önünde olması gelecekte olası bir isyanın önüne geçilmesi açısından mantıklıydı ama birden karar değiştirildi ve 1834 yılında zehirlenerek öldürüldü. Naaşı şu an Eyüp mezarlığındadır.

“Zmaj od Bosne” (Bosna Ejderi) lakaplı Gradaščević, Bosna’da Ban Kulin ve Bilge Kral Alija İzetbegoviç’le beraber en büyük kahraman olarak görülmektedir.

Kaynak bosnahersek.ba ve kısmen boşnakmedya.com