Sokollu Mehmet Paşa Köprüsü

1571 ile 1577 yılları arasında Sokullu Mehmet Paşa tarafından memleketi olan Sokol köyünün yakınına, Mimar Sinan’a yaptırılan Drina Köprüsü, Bosna Hersek ve civarı Avrupa’daki köprü mimarisi örneklerinin en güzel ve sıra dışı olanlarından biri. Köprü, Bosna eyaleti ile Osmanlı İmparatorluğunun başkenti olan İstanbul arasındaki anayol üzerinde inşa edilmiş olup etrafındaki köy ve şehirlerin gelişmesinde anahtar rol üstlendi. Köprü günümüzdeki ününü kazandıran ise, bölgede yaşayan farklı etnik kültürel unsurlar arasındaki ilişkileri son 350 yılını Drina Köprüsünün tanıklığıyla aktaran ve yazarı İvo Andriç’e Nobel ödülü kazandıran 1961 yılında yazılan ‘Drina Köprüsü’ isimli romanıdır.

Bosna savaşı sırasında herhangi bir saldırıya maruz kalmamasına rağmen köprüde, araç trafiğinin yoğunlaşmaya başladığı dönem olan 1900’lü yılların başlarından köprüdeki araç trafiğine yasaklandığı yıl olan 2003 yılına kadar maruz kaldığı yoğun yüklenme ve bu dönemde yaşanan savaşlar sırasında yaşadığı yıkımlar sonucunda önemli hasarlar meydana geldi. Bu dönemde köprü 1949-1960 yılları arasında köklü bir restorasyondan geçirilmiş ve savaşlar sırasında yıkılan kısımlar Yugoslavya hükümeti tarafından yaptırıldı.

1966 yılında köprünün mansap bölgesinde, 1989 yılında ise köprünün menba kısmında yapılan iki hidroelektrik santral köprünün üzerinde bulunduğu akarsuyun taban rejiminin değişmesine ve köprü temellerinde ciddi hasarlar meydana gelmesine sebep oldu. Ayrıca bunların baraj göllerinin köprü civarındaki su yuksekliğini arttırması köprünün estetik güzelliğini kaybettirdi. Bu sıkıntıları aşmak ve köprünün rampasını yeniden inşa etmek amacı ile 1992’de başlayan çalışmalar ise savaş nedeniyle hiçbir zaman bitirilemedi.

Bosna Hersek Ulusal Anıtları Koruma Komisyonu tarafından Ulusal Anıtlar listesine alınımış olan Köprü yine aynı komisyonun önerileri doğrulturunda 2003 yılından bu yana trafiğe kapatıldı.

Osmanlı İmparatorluğu’nun en parlak döneminde 3 padişaha vezirlik yapan Sokollu Mehmet Paşa tarafından, Mimar Sinan’ a yaptırılan köprü, hem teknoloji tarihi, hem de dünya kültür tarihi açısından, sağlamlaştırılarak korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşıyor.