Türkiye-Kosova ticareti “serbest” adımlarla canlanıyor

AGİM SULAJ – Türkiye’nin Balkanlardaki önemli ticari ortaklarından olan Kosova, Türk yatırımcılar için cazip pazar olmayı sürdürürken iki ülke arasında son dönemde hayata geçirilen serbest ticaret anlaşmaları da taraflara ekonomik fırsatlar sunmaya devam ediyor.
Türkiye’nin, önemli ticari ortaklarından Kosova, sadece coğrafi yakınlık açısından değil, Balkanlardaki merkezi konumu ve Avrupa pazarına girme yönünde sunduğu imkanlarla da Türkiye için yatırım fırsatları barındırıyor. Son yıllarda devreye sokulan ticari anlaşmalar ise iki ülkenin ithalat ve ihracatında yeni gelişmelere neden oluyor.
1999’daki Kosova savaşının ardından aralarındaki ekonomik ilişkileri imzaladıkları birkaç anlaşmayla somut hale getiren Kosova ile Türkiye, 2006’da Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması, 2009’da Ekonomik İşbirliği Anlaşması, 2010’da Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ve 2013’te Serbest Ticaret Anlaşması imzaladı. Serbest Ticaret Anlaşması ise Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Taçi tarafından 11 Haziran’da onaylanarak resmen yürürlüğe girdi.
Bağımsız ya da Kosovalı şirketlerle ortaklık bazında yaklaşık 300 Türk şirketinin faaliyette bulunduğu Kosova’da, Türk şirketleri, yabancı ortaklarla beraber otoyol ve başkent Priştine’deki havaalanının inşası ve yönetimi gibi birçok ihale kazandı. Kosova, ülkede yatırım yapmaları için Türk yatırımcıları teşvik eden kararlara imza atıyor.
“Serbest Ticaret anlaşması bu dengesizliği Kosova lehine değiştirecek”
Kosova-Türkiye Ticaret Odası Başkanı Abdurrahman Balkız, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Kosova ile Türkiye’nin iyi bir ekonomik ilişkiye sahip olduğunu ifade ederek, bu ilişkilerin bugün itibarıyla yıllık 300 milyon avro civarındaTürkiye’den Kosova’ya ithalat, 8 milyon avro civarında ise Kosova’dan Türkiye’ye ihracat rakamlarına eriştiğini belirtti.
Serbest Ticaret Anlaşmasının ticari denge için çözüm teşkil ettiğini söyleyen Balkız, Kosovalı üreticilerin söz konusu anlaşmadan hiçbir zarar görmeyeceğinin altını çizdi.
Balkız, “Serbest ticaret anlaşması yürürlüğe girmeden önce aslında Türkiye’nin lehine bir gelişme vardı. Sürekli artan bir ihracat vardı. Burada, Kosova’da o hızla artmayan bir ihracat vardı. Serbest Ticaret anlaşması işte bu dengesizliği Kosova lehine değiştirecek. Zaten Serbest Ticaret Anlaşmasının detaylarında Kosova’nın kendi ürettiği ürünler koruma altında. Yani 10 yıl boyunca ithalattan aldığı vergiyi peyderpey düşürecek veya hiç düşürmeyecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin Kuzey Makedonya ve Bosna Hersek’le imzaladığı Serbest Ticaret Anlaşması örneklerinde iki tarafın mal ihracatının arttığının gözlemlendiğini vurgulayan Balkız, şunları kaydetti:
“Serbest Ticaret Anlaşması aslında bu dengesizliği gidermeye neden oluyor. Bir başka örnek de Bosna ile ilgili verilebilir. Bosna’da da durum çok daha çarpıcı. Bosna ile imzalanan serbest ticaret anlaşması 2003 yılında yürürlüğe girmiş. Serbest ticaret anlaşmasının imzalandığı tarihten bugüne kadar olan gelişmelere baktığınızda Türkiye’nin Bosna’ya yaptığı ihracat 8 kat artarken, Bosna’nın Türkiye’ye yaptığı ihracat 30 kat artmış.”
“Türkler 10 bin kişiye istihdam sağlıyor”
Kosova Ekonomi Odası Ekonomik Analiz ve Politikalar Müdürü Olivera Ceni ise Serbest Ticaret Anlaşması’nın Kosova ile Türkiye arasındaki ticari ve ekonomik iş birliğinin artırılması ve geliştirilmesini amaçladığını vurguladı.
Anlaşmanın, rekabetçi etkilerin artırılması noktasında olumlu tesir yaratacağının altını çizen Ceni, piyasaların açılmasıyla işletmeler için “rekabet yapmaları için üretim kapasitelerinin artırmak” veya “rekabete dayanamayarak piyasadan ayrılmak” gibi iki şartın oluştuğunu belirtti.
Diğer ülkelerin tecrübelerine binaen bu tür anlaşmaların, uzun vadede ekonomik kalkınma, rekabetin teşvik edilmesi ve doğrudan yabancı yatırımlar çekme yönünde olumlu etki yarattığını dile getiren Ceni, “Bu durumda tüketiciler doğrudan yarar elde eden taraf oluyor.Ticaretin canlanmasıyla piyasada bulunan ürünler için daha büyük rekabet oluşacağından fiyatlar düşecek, Kosova piyasasında tüketici veya vatandaşlar için daha fazla ürünler mevcut olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
AA muhabirinin Kosova-Türkiye Ticaret Odası’ndan elde ettiği verilere göre, Kosova 2008 yılında Türkiye’den 128.2 milyon avro ithalat yaparken, bu rakam 2018 yılında 334.5 milyon avroya çıktı. 2008 yılında 3 milyon avro değerinde Türkiye’ye ihracat gerçekleştiren Kosova, 2018’de Türkiye’ye 8.4 milyon değerinde ihracat yaptı.
Ürün bazlı ithalat verileri ise Kosova’nın Türkiye’den en çok tekstil, gıda, makine ve elektrik malzemeleri, adi metaller, plastik ve kauçuk, ahşap ve kimya sanayi gibi alanlarda ithalat gerçekleştirdiğini gösteriyor.
Kosova’da en çok yatırım yapan üçüncü ülke olan Türkiye’nin bu ülkede enerji, altyapı, ulas¸tırma, bankacılık, sagˆlık, ticari lojistik, sanayi ve gıda gibi alanlarda yatırımları mevcut. 350 milyon avro civarında Tu¨rk yatırımının bulunduğu Kosova’da Türk is¸ du¨nyası yaklaşık 10 bin kişiye istihdam sagˆlıyor. Tu¨rkiye hem yatırım hem de ticari ilis¸kiler açısında Kosova’nın ilk 3 ortağı arasında yer alıyor.
Serbest Ticaret Anlas¸masının, iki u¨lke arasında kars¸ılıklı ticaretin artmasına, yatırımların tes¸vik edilmesine, piyasaların entegre edilmesine ve Kosova’nın u¨retim gu¨cu¨ arttıkc¸a daha dengeli bir ticari ilis¸kiye dogˆru ilerlemesine vesile olması bekleniyor. Bu sayede, ticaretin kolaylas¸ması ve gelis¸mesinin o¨nu¨nün ac¸ılmasının da o¨nem arz edeceği vurgusu yapılıyor.

Kaynak: AA

Kaynak: Haberler.com