TİKA, Kosova’da Kültür Mirasına Sahip Çıkmaya Devam Ediyor

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı Kosova’da ecdat yadigârı camilerin restorasyonuna yönelik gerçekleştirdiği projelerle kültür mirasına sahip çıkmaya devam ediyor.

2008 yılında çıkan Başbakanlık Genelgesi ile Yurtdışındaki Kültür Varlıklarının Restorasyonu ile ilgili olarak yürütülecek çalışmalarda, strateji geliştirme, restorasyon faaliyetlerini yönlendirme, kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşları arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlama görevi TİKA’ya verildi. Bu çerçevede TİKA’nın gelişmekte olan ülkelerde restorasyon çalışmaları 2008 yılından itibaren hız kazandı.

TİKA, yürüttüğü çeşitli teknik yardım ve işbirliği projelerinin yanı sıra ortak tarihi ve kültürel varlıklarının korunması, sahip çıkılması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması misyonunu üstlenmiş olup bu amaçla faaliyet gösterdiği ülkelerde bulunan camilerin restorasyon çalışmalarına başlayarak önemli projelere imza attı. Bu çerçevede TİKA tarafından özellikle Kosova’da gerçekleştirilen restorasyon projeleriyle Kosova’daki ecdat yadigarı eserlere sahip çıkılıyor.

PRİŞTİNE – FATİH SULTAN MEHMED HAN CAMİ

Restorasyonu 2010 yılında TİKA tarafından yaptırılan Fatih Sultan Mehmed Han Camii, 1460-1461 yılında Fatih Sultan Mehmed Han tarafından inşa ettirildi. Erken dönem İslam sanat anlayışıyla inşa edilen Fatih Mehmed Han Cami dış mimari güzelliğiyle ve iç kısmın estetik ve mimari uyum yönüyle döneminin çok seyrek ve eşine rastlanmayan örneklerinden biri sayılıyor. Bu önemli eserin çevre düzenlenmesi kapsamında TİKA tarafından gerçekleştirilen Fatih Sultan Mehmet Han Cami Çevre Düzenlemesi Projesi tamamlandı.

PRİZREN – SİNAN PAŞA CAMİ

Caminin kurucusu olarak bilinen Sinan Paşa’nın, Budin, Kars, Eğri ve Erzurum’un ardından, 1600-1601 ve 1608-1609 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nun Bosna Valiliğini yaptığı biliniyor. Sinan Paşa’nın söz konusu camiyi ikinci kez Bosna Valisi olduğu 1608-1609 tarihleri arasında inşa ettirdiği tahmin ediliyor. Çeşitli ihtilaflar olmasına rağmen caminin inşaatının 1615 tarihinde tamamlandığı biliniyor. 29 Kasım 1915 tarihinde caminin üç kubbeli revakının bir bomba patlaması sonucunda yıkıldığı ve bu sırada caminin kitabesinin de yok olduğu biliniyor. Sinan Paşa Camii’nin restorasyon çalışmaları 2011 yılında TİKA tarafından tamamlandı. Ayrıca Sinan Paşa Cami Çevre Düzenlemesi Projesi ise yine TİKA tarafından gerçekleştirildi.

YANOVA MURAT BEY CAMİ

Murat Bey Camii Kosova’nın Priştine şehrine yaklaşık 25 kilometre mesafedeki Lipyan Belediyesi’ne bağlı Yanova kasabasında bulunuyor. Yanova halkı arasında “Çarşı Camii” olarak da bilinen bu caminin kitabesi olmadığından dolayı, inşa tarihi kesin olarak bilinmemektedir. TİKA tarafından Osmanlı dönemine ait tarihi niteliğini koruyan önemli bir eser olan Murat Bey Camii’nin restorasyon çalışmalarına başlandı.

SUŞİTSA KÖYÜ CAMİİ REKONSTRÜKSİYONU

Kosova İstog Belediyesi’ne bağlı Suşitsa Köyünde bulunan Camii Milli şair Mehmet Akif Ersoy’un babası Tahir Efendi’nin köyünde bulunuyor. Söz konusu camii 1999 yılında meydana gelen son savaşta Sırp askerleri tarafından ateşe verilerek yakılmış ve yarısı yıkılmış durumda bulunuyor.

Geleneksel inşa malzemeleri kullanılarak yapılan cami de, savaştan dolayı sadece beden duvarları günümüze ulaşmış durumda bulunuyor. Caminin, özgün şekliyle yapılması, korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşıyor. Caminin rölövesi, restitüsyon ve restorasyon projesinin hazırlanması ve projenin uygulanması konusunda, Türkiye ile Kosova arasında işbirliği protokolü imzalandı. Protokol, Türkiye adına TİKA, Kosova adına, Kosova İslam Birliği tarafından imzalandı. Projelendirme safhası tamamlanmış olan projenin uygulama ihalesi gerçekleştirildi.

PRİŞTİNE – YAŞAR PAŞA CAMİ

Yaşar Paşa Cami Kosova’nın Priştine şehrinde bulunuyor. Yaşar Paşa Camii, Fatih (Büyük) Camii ve Sultan Murat (Çarşı) Camii arasında olduğu için ayrıca Orta Camii olarak da biliniyor. Yaşar Paşa Camii 1834 yılında, aslen Priştineli olan Üsküp Mutasarrıfı Yaşar Mehmed Paşa tarafından inşa ettirildi. Kosova İslam Birliği, Kosova Kültür Gençlik Ve Spor Bakanlığı ve TİKA arasında imzalanan protokol çerçevesinde restorasyonu ile projelendirme çalışmaları tamamlanan Yaşar Paşa Cami’nin 2014 yılı içerisinde restorasyon uygulama çalışmaları başlanması planlanıyor.

PRİZREN – EMİN PAŞA CAMİİ

Emin Paşa Camii Kosova’nın Prizren şehrinde bulunan, 19. yüzyılda inşa edilmiş, gerek tezyinatı gerek iç süslemeleri itibariyle Kosova’nın en güzel camilerinden birisi olma özelliği taşıyor. TİKA, Kosova Kültür, Gençlik Ve Spor Bakanlığı ve Kosova İslam Birliği arasında imzalanan “Emin Paşa Camii Restorasyon Projesi Protokolü” ile anılan caminin restorasyon çalışmaları resmen başladı. Emin Paşa Camii’nin restorasyonunun projelendirme aşaması tamamlanmış olup 2014 yılında restorasyon uygulama çalışmalarının başlaması planlanıyor.

Kaynak: TİKA