Saraybosna’nın Yakılan Hafızası” Viyeçnitsa Kütüphanesi Açıldı

Bosna’daki savaş sırasında başkent Saraybosna’yı kuşatan Çetnikler’in açtığı ateş sonucu çıkan yangında tahrip olan, ülkenin en önemli ulusal arşivi konumundaki kütüphane, tadilatının ardından törenle hizmete sokuldu.

Bosna’daki savaş sırasında başkent Saraybosna’yı kuşatan Çetnikler’in (aşırı Sırp milliyetçileri)  açtığı ateş sonucu çıkan yangında tahrip olan ülkenin en önemli ulusal arşivi olarak nitelendirilen Viyeçnitsa Kütüphanesi, tadilatının ardından törenle açıldı.

“Bosna’nın hafızası” olarak bilinen, aynı zamanda şehrin sembollerinden olan tarihi milli kütüphanenin açılışına, Avrupa Birliği (Ab) Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzzetbegoviç, Konseyin Hırvat Üyesi Jelyko Komşiç, Dışişleri Bakanı Zlatko Lagumciya, AB’nin Bosna Hersek Özel Temsilcisi Peter Sorensen, Saraybosna Büyükşehir Belediye Başkanı İvo Komşiç, Bosna Hersek Reis-ul Uleması Husein Kavazoviç ve diğer davetliler katıldı.

Saraybosna Filarmonisi’nin Bosna Hersek Milli Marşı’nı seslendirmesinin ardından yaptığı konuşmada Inzko, Viyeçnitsa Kütüphanesi’nin yakılmasını vandalizm olarak nitelendirdi.

Inzko, kütüphanenin 18 yıl süren onarım çalışmalarının ardından küllerinden yeniden doğduğunu belirterek, “Viyeçnitsa Kütüphanesi, bu harika ülkenin direkleri olan birlikte yaşama, beraberlik, hoşgörü ve sevgiyi yeniden inşa eden herkese hep güç ve ilham kaynağı olsun” dedi.

İzzetbegoviç de kütüphanenin onarımına katkı sağlayan herkese teşekkür ederek, şunları kaydetti:

“Bu gece, çok duygu dolu bir gece. Çünkü 25 Ağustos 1992 yılında Viyeçnitsa Kütüphanesi ile içinde bulunan kitap hazinesini yutan o alevler her Saraybosnalının hafızasında duruyor. Saraybosna hayatta kaldı, ancak ağır yaralandı. Çok sayıdaki vatandaşı da özgürlüğü ve barışı yaşayamadı. Bu yüzden bugünü bizimle beraber olamayanlara armağan ediyoruz. Bu akşam, 22 yılın ardından, dostlarımızla birlikte medeniyetin barbarlık karşısındaki zaferini kutluyoruz. Kozmopolit, Avrupalı ve multietnik Saraybosna’dan bugün barışın, hoşgörünün ve karşılıklı saygının mesajını iletiyoruz.”

Saraybosna Büyükşehir Belediye Başkanı İvo Komşiç de kütüphanenin, Avrupa Günü ve Faşizme Karşı Zafer Günü’nde kapılarını açmasının oldukça anlamlı olduğunu söyledi.

Viyeçnitsa Kütüphanesi’nin, 120 yıl önceki görkemine yeniden kavuşmasından sevinç duyduğunu dile getiren Komşiç, kütüphanenin yüzyıllarca ayakta kalmasını diledi.

“Bosna’nın yakılan hafızası”

Osmanlı idaresinde 400 kaldıktan sonra 1878 yılında Berlin Kongresi’yle Avusturya-Macaristan imparatorluğu hakimiyetine giren Saraybosna’da, 1892-1896 yıllarında tarihi Başçarşı’nın yanıbaşına Endülüs mimarisiyle inşa edilen kütüphane, Bosna-Hersek’te yaşayan Boşnak, Sırp, Hırvat ve Yahudiler’e ait el yazması ve önemli eserlerin de bulunduğu yaklaşık 6 milyon kitap ve arşiv belgeleriyle “ülkenin hafızası” konumundaydı.

Mimarisiyle görenleri büyüleyen tarihi bina, 25 Ağustos 1992 tarihinde Saraybosna’yı kuşatan Çetnikler’in topçu ateşi sonucu çıkan yangında büyük zarar gördü. Kütüphanede, 3 gün boyunca devam eden yangında 155 bini el yazması, ülkenin ulusal arşivlerinin de bulunduğu yaklaşık 2 milyon eser yok oldu.

AA